ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ


ΤΙΜΗΤΙΚΑ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΜΕΓΙΣΤΟ ΤΩΝ ΜΟΥΣΙΚΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ

ΜΑΝΟΥΗΛ ΒΡΥΕΝΝΙΟ

Ο Μανουήλ Βρυέννιος ήταν μουσικός, θεωρητικός και συγγραφέας. Ο Μανουήλ είναι ίσως ο τελευταίος θεωρητικός της μουσικής που δίνει σημαντικές πληροφορίες για την αρχαία ελληνική μουσική. Έζησε κατά τη βασιλεία του Μιχαήλ Παλαιολόγου (1285-1320). 

Αρμονικά Μαν.Βρυέννιου

Άφησε ένα σημαντικό έργο μουσικής, με τον τίτλο Αρμονικά, που εκδόθηκε στα ελληνικά και λατινικά από τον Ι. Wallis στον τρίτο τόμο του έργου του Opera Mathematica (3 τόμοι, Οξφόρδη, 1699), σσ. 359-508, μαζί με τα Αρμονικά του Πτολεμαίου (σσ. 1-152) και τα Σχόλια του Πορφύριου (στα Αρμονικά του Πτολεμαίου, σσ. 189-355). Τα Αρμονικά του Βρυέννιου διαιρούνται σε τρία βιβλία και είναι μια συλλογή από αρχαίες ελληνικές πραγματείες για τη μουσική, όπως του Αριστόξενου, του Αριστείδη Κοϊντιλιανού, του Νικόμαχου, του Πτολεμαίου, του Θέωνα του Σμυρναίου και άλλων. Γι' αυτό περιέχει πολύτιμες πληροφορίες για την αρχαία ελληνική μουσική. Aπό αυτή την άποψη είναι το τελευταίο έργο που μας φέρνει σε επαφή με την αρχαιότητα.

Από τους σπουδαιότερους θεωρητικούς της μουσικής στη βυζαντινή εποχή. Συγγραφέας αξιόλογων, περί μουσικής, συγγραμμάτων στα οποία πραγματεύεται "περὶ τῶν ὀκτὼ ἤχων", "περὶ τῆς ποιότητος", "περί φθόγγων", "τῶν κοινῶν τετραχόρδων τῶν ἀρχαίων μεθ' ἐνὸς σφαιρικοῦ σχεδίου κατὰ τὸ σχῆμα τῆς διαπασὼν καὶ τῆς δὶς διαπασών, καὶ συνεχομένου μεθ' ἐνὸς πυθαγορικοὺ πίνακος, ἐφ' οὗ δεικνύονται τὰ ὀνόματα τῶν χορδῶν καὶ αἳ κατὰ κλάδον διαιρέσεις τῶν ἤχων". Το σύγγραμμα αυτό είναι πολύ αξιόλογο γιατί, ο Βρυέννιος, συσχετίζει ιστορικά και επιστημονικά τη μουσική των αρχαίων Ελλήνων, προς τους οκτώ ήχους της δικής μας Εκκλησιαστικής μουσικής.

Μια νεότερη έκδοση των Αρμονικών του, με αγγλική μετάφραση (The Harmonics of Manuel Bryennius), δημοσιεύτηκε ως διατριβή (Proefschrift) από τον Goverdus Jonker το 1970 (Groningen, Ολλανδία). Η σημαντική αυτή έκδοση (σχ. 8ο, σελίδες 454) περιέχει μια επιλογή Βιβλιογραφίας (σσ. 9-15), μια εμπεριστατωμένη Εισαγωγή για (α) τον Μ. Βρυέννιο και το έργο του και (β) τη "χειρόγραφη παράδοση" (σσ. 17-47), και το ελληνικό κείμενο με την αγγλική μετάφραση (σσ. 50-375), με Σημειώσεις (376-403), Πίνακα Περιεχομένων και ένα Παράρτημα (404-454).

Ο Βρυέννιος έγινε αφορμή ώστε να αναπτυχθεί η έρευνα για τη βυζαντινή μουσική και παράλληλα να διευκρινισθούν οι διάφορες ιστορικές παρερμηνείες σχετικά με την αρχαία και τη δική μας εκκλησιαστική μουσική.'''

(Πηγή: Γεώργιος Παπαδόπουλος, Ιστορική επισκόπησις της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής από των αποστολικών χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς (1-1900 μ.Χ), Εκδόσεις "Τέρτιος", Κατερίνη.

Βλ. επίσης: W. Vetter, "Manuel Bryennios", Pauly RE XIV, Στουτγάρδη 1930, στήλ. 1362-1366.
Maria Stohr, "Bryennios Manuel", Die Musik in Geschichte und Gegenwart II, Kassel 1952, στήλ. 411-415.




English/Αγγλικά